پاسخ به سوالاتی درباره نفقه
قبل از دیدن تصاویر زیر به سایت های زیبای زیر نیز سری بزنید
www.takcarpet.blogfa.com www.takcarpet.ir
روی یکی از سایت های بالا دیدن نمایید تا زیباترین و نفیس ترین کالا را جهت دکوراسیون خانه ببینید
اگر مرد مالى نداشته باشد که نفقه خود و
زن و نزدیکان واجب النفقه اش را بدهد پرداخت نفقه با توجه به قدرت مالی او
به این ترتیب خواهد بود: خود شوهر مقدم بر زنش و زن مقدم بر نزدیکانش
است؛ پس آنچه که از روزیش زیاد مى آید براى زن مصرف مى شود و به نزدیکان
داده نمى‌شود مگر آنکه از نفقه زن هم اضافى آمده باشد. منظور از نفقه خودش
هم که مقدم بر نفقه همسرش است مقدار روزى روز و شبش و نیز پوششى که لایق
حالش مى باشد و نیز هر چیزى است که اضطرار به او پیدا مى‌کند؛ مانند وسایل
آشپزی، زیرانداز و روانداز؛ پس اگر چیزى بیش از این، زیاد بیاید لازم است
برای همسرش مصرف نماید سپس برای نزدیکانش.
در فقه اسلامی بخشی از
هزینه های جاری در زندگی زن بر عهده شوهر است که از آن به نفقه یاد می شود.
اینکه نفقه چیست؟ به چه کسانی تعلق می گیرد؟ و چه مواردی جزء نفقه هستند؟
سوالاتی است که این نوشته به پاسخ آنها می پردازد.
نفقه چیست؟
نفقه
در لغت به آن چیزی گفته می شود که انفاق می شود[1] و در اصطلاح شرع، هزینه
ی نیازمندیهای متعارف زندگی است که پرداخت آن بر شخص واجب است.
به چه کسانی باید نفقه داد؟
نفقه
با یکی از سببهای سه گانه ی زوجیت، قرابت و مالکیت بر انسان واجب می
شود.[2] بنابراین پرداخت نفقه به همسر(زن) به سبب زوجیت، فرزندان (و
فرزندان آنها)، پدر و مادر (و پدر و مادر آنها) به سبب قرابت و غلام و کنیز
و حتی حیواناتی خانگی[3] به سبب مالکیت بر انسان واجب است.
تفاوت این سه نوع
ملاک در نوع سوم نفقه، مالکیت و مملوکیت است.
ملاک
نوع دوم نفقه، مالکیت و مملوکیت نیست؛ بلکه حقوقى است که طبیعتاً فرزندان
بر به وجودآورندگان خود پیدا مى کنند و حقوقى است که پدر و مادر به حکم
شرکت در ایجاد فرزند و به حکم زحماتى که در دوره کودکى فرزند خود متحمل شده
اند بر فرزند پیدا مى کنند. شرط این نوع از نفقه، ناتوان بودن شخص واجب
النفقه است.
ملاک نوع اول نفقه که مرد در مورد زن صرف مى کند نه
مالکیت و مملوکیت است و نه حق طبیعى به مفهومى که در نوع دوم گفته شد و نه
عاجز بودن و ناتوان بودن و فقیر بودن زن؛ زیرا اگر زن ثروتمند و داراى
درآمد سرشارى هم باشد و مرد ثروت و درآمد کمى داشته باشد، باز هم مرد باید
هزینه متعارف زندگی او را تأمین کند.[4]
فرق دیگرى که این نوع از
نفقه با نوع دوم و سوم دارد این است که در آن دو نوع اگر شخص از زیر بار
وظیفه شانه خالى کند و نفقه ندهد گناهکار است؛ اما چون جنبه حقوقی ندارد
نمی توان آن را از راه قانون استیفا کرد؛ ولى در نوع اول اگر مرد از زیر
بار وظیفه شانه خالى کند، زن حق دارد به صورت یک امر حقوقى اقامه دعوا کند و
در صورت اثبات، تمام نفقه خود را از مرد بگیرد[5].[6]
تمرکز بحث در موضوع همسر
به
دلیل گستردگی بحث، احکام و فروعات متعدد در موضوع نفقه، سخن را در نوع اول
(نفقه همسر) متمرکز ساخته و تنها به احکام آن می پردازیم:
پرداخت نفقه به کدام زن واجب نیست؟
پرداخت
نفقه به زنی که عقدش موقت است و نیز زنی که ناشزه شده است (در نزدیکی و
خروج از خانه تابع فرمان شوهر نیست) و نیز همسری که شوهر نمی تواند بهره
جنسی ببرد مگر به دلیل شرعی (مانند عادت ماهانه و یا احرام) و یا عقلی
(مانند بیماری) و نیز سفری که با اذن مرد صورت پذیرفته است که در تمام این
موارد پرداخت نفقه واجب است.[7]
نفقه در طلاق رجعی
زنی که در عده طلاق رجعی است نفقه او پا برجا و مرد باید تا پایان زمان عده نفقه او تمام و کمال پرداخت نماید.[8]
مقدار نفقه
نفقه
شرعا اندازه اى ندارد؛ بلکه قاعده این است که مرد باید آنچه را که زن
[برای یک زندگی متعارف] به آن نیاز دارد را برای او تهیه کند؛ مانند غذا،
پوشاک، محل سکونت و وسائلى که برای و پخت و پز و نظافت و مانند آن.[9]
موارد و اندازه و کیفیت آن چه که در نفقه بر مرد واجب است